Dlaczego taki dzień jest globalnie celebrowany? – pytamy prof. dr hab. Andrzeja Górniaka z Uniwersytetu w Białymstoku, kierownika projektu edukacyjnego „Akademia Wody” realizowanego od 2022 roku, dzięki wsparciu Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Białymstoku.

A.G. -Woda to podstawowy składnik naszego otoczenia, każdej istoty żywej. W środowisku wodnym powstało życie i trwa dzięki niemu. Bez wody tej substancji życie człowieka jest niemożliwe. Początkowo mała populacja człowieka korzystała z zasobów wody bez ograniczeń, nie brakowało jej, a wręcz w wielu miejscach na Ziemi ograniczała kolonizację lądów. Aktualnie, przy przeludnieniu wielu regionów świata, olbrzymich ilościach wody wykorzystywanych w gospodarce i rolnictwie, ich zanieczyszczeniu, pojawia się deficyt wody ilościowy i jakościowy. Zagraża to cywilizacji, stąd globalne akcje edukacyjne, mające na celu zmianę postaw społecznych i większe wspólne działania na rzecz ochrony hydrosfery.

A przecież tyle o niej wiemy...

A.G. -Teoria w większości jest znana, ale praktyka w życiu niestety zawodzi. Nie zawsze zdajemy sobie sprawę jak w życiu codziennym możemy nie umniejszać zasobów, które stają się coraz mniej dostępne, coraz bardziej kosztowne. Stad nasz projekt skierowany do różnych grup wiekowych, zwiększający świadomość społeczną i przyrodniczą. Jednym z elementów projektów jest przygotowanie monografii o wodach województwa podlaskiego, a także udostępnienie aktualnej wiedzy o stanie naszych rzek. Dzięki dostępności on-line (woda.uwb.edu.pl) możemy sprawdzić jaka jest temperatura wody oraz sytuacja natlenienia wód rzecznych, warunkującej obecność np. ryb.

Wracając do tegorocznego hasła o lodowcach, jaki ma to związek z naszym terenem?

A.G. -Lodowce i problem z ich silnym wytapianiem w skali globalnej dotyczy każdego na Ziemi. Po pierwsze to lód jest ważnym elementem zasobów słodkiej wody której zaczyna brakować. Po drugie lodowce biorą udział w sterowaniu warunków klimatycznych i poziomu wody w oceanach. Co ważne ich redukcja lodowców na Ziemi wiąże się z zalewaniem terenów, zanikaniem niektórych wysp i terenów upraw, koniecznością migracji na tereny wyżej położone. To także grozi naszym Żuławom w najbliższym czasie. Związek lodowców z województwem podlaskim jest bardzo duży. To na Suwalszczyźnie mamy obecnie, jako jedyni w Europie Środkowej, kilka kilometrów kwadratowych podziemnego lodowca (wieloletniej zmarzliny) na głębokości 350-450 metrów, jaki nam się ostał po ostatnim zlodowaceniu. A generalnie silna emisja gazów cieplarnianych prowadzi do szybkiego ich ubytku lodowców, stąd konieczne jest działanie na rzecz ograniczenia tego procesu. Jak tego nie dokonamy grożą nam niszczące powodzie, długotrwałe susze i inne społeczne kataklizmy społeczne. Trzeba żeby każdy z osobna nad tym się zastanowił i odpowiednio zareagował praktycznie.

Wywiad pzreprowadził: Jakub Wróblewski